Terapia z logopedą online dla dzieci dwujęzycznych
Bardzo często spotykam się ze zdziwieniem wielu ludzi niezwiązanych z logopedią, kiedy mówię im, ile trwa diagnoza logopedyczna dziecka dwujęzycznego. Są wtedy zdziwieni, bo przecież co za problem usłyszeć czy dziecko mówi SZ czy CZ czy R?
Trzeba by zacząć od początku.
Przede wszystkim warto przypomnieć, że logopeda jest osobą, która zajmuje się komunikacją oraz systemem językowym dziecka, a nie tylko wadami wymowy. Logopeda polonijny pracuje na emigracji z dziećmi, które język polski znają głównie od rodziców, czasem z grup zabawowych, przedszkoli czy szkół polonijnych. Ale mają one jeszcze do opanowania język większościowy danego kraju, który – na czas edukacji – pozostanie językiem mocniejszym.
Piszą do mnie najczęściej rodzice dzieci dwujęzycznych, które:
– nie mówią w ogóle (z różnych przyczyn),
– nie mówią po polsku mimo stosowanej konsekwentnej metody wychowania w dwujęzyczności,
– mają problemy z rozumieniem języka polskiego,
– mają wady wymowy.
Zawsze strategia postępowania logopedycznego zależy od tego, iloma językami władają rodzice i jaki językowy typ rodziny przedstawiają. Faktem jest natomiast to, że do logopedów polonijnych rzadko trafiają dzieci z np. złym połykaniem, ponieważ owo połykanie jest czynnością fizjologiczną, niezależną od języka rodziców, więc najczęściej rehabilitowana jest u logopedy większościowego na koszt państwa (choć jest to bardzo zależne od kraju).
Diagnoza logopedyczna dziecka dwujęzycznego trwa około godziny i zaczyna się dokładnym wywiadem. Nie pytam tylko o to,
kiedy dziecko się urodziło i z czym rodzice do mnie przychodzą, ale i o kilka innych spraw na które nie jesteście czasem przygotowani.
W międzyczasie daję dziecku czas na zapoznanie się ze mną. Tu już niejednokrotnie widziałam zdziwione i zdezorientowane spojrzenia mam, kiedy jednym okiem patrzyłam na dziecko i bawiłam się z nim autkiem, jednocześnie słuchając wywodu na temat porodu. Kwestia podzielnej uwagi.
Podczas diagnozy sprawdzam czy dziecko komunikuje. Uważnie obserwuję je całościowo. Jednocześnie badam – ten czas, w którym rodzicom wydaje się, że gadamy z dzieciakami coś bez sensu (Kasia: BLE! Młode: BLE!), układamy jakieś puzzle, jakieś układanki, jakieś obrazki, jakieś książeczki – to czas badania. To, że wygląda to jak zabawa, to raz. To, że jest to diagnozą, to dwa.
Mam świetną pamięć – rzadko spisuję pewne rzeczy przy dziecku. Spisuję to sobie później, a mój zeszyt diagnoz pęka w szwach od kartek, karteluszek, karteczek. Życie.
Jeśli dziecko jest małe (niemówiący trzylatek już nie jest „mały”), a jego zaburzenia nie wydają się być wielkie, daję rodzicom zalecenia do domu i proszę o ponowny kontakt za miesiąc lub dwa. Podczas powtórnej wizyty sprawdzam czego dziecko się nauczyło podczas stymulacji rodzica. Na podstawie tego spotkania, stawiam diagnozę i przyjmuję na terapię online lub nie.
Diagnozę i terapię logopedyczną dzieci dwujęzycznych prowadzę stacjonarnie oraz online przez
komunikator internetowy Skype. I tak, te same rzeczy jestem w stanie zbadać i terapeutować równie skutecznie też przez Skype. Jak? To już moja tajemnica
służbowa.
Terapia logopedy polonijnego to w dużej części praca nad polskim systemem językowym dziecka. Oczywiście, najpierw ćwiczymy to, co
fizjologiczne, czyli np. funkcje poznawcze, a na tej bazie budujemy język polski. Nierzadko zdarza się, że pracujemy razem z logopedami kraju przyjmującego i
naciskamy rodziców na to, by zdiagnozowali u tegoż logopedy drugi system językowy dziecka. Bo pamiętamy o tym, że mamy do czynienia z zaburzeniem językowym u
dziecka dwujęzycznego, a tu na system trzeba patrzeć inaczej niż u jednojęzycznych. Dlatego dziecko dwujęzyczne z zaburzeniem komunikacji rzadko zostanie
dobrze zdiagnozowane przez logopedę pracującego na co dzień tylko z dziećmi jednojęzycznymi. A ja potem czytam na diagnozach logopedycznych takich
dzieci: X wskazuje na objawy dysleksji, bo nie słyszy różnicy między [ci], a [ć]. – no, nie słyszy. Bo jest dwujęzyczny, a polski jest jego językiem
mniejszościowym. Ale X daleko ma do dysleksji.